افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان ظرافت‌های بسیاری دارد. زندگی نوجوانان مانند گرگ‌ومیش پیش از سپیده‌دم است. نه شب است و نه روز. نوجوان نه کودک است و نه بزرگ‌سال. اغلب نوجوانان ظاهری شبیه به بزرگ‌سالان می‌یابند و رفتاری مانند کودکان دارند. انسان‌ها در نوجوانی گاه آن‌قدر پخته عمل می‌کنند که گویی سال‌هاست با کودکی فاصله گرفته‌اند و در مواردی چنان بچگانه درباره مسائل پراهمیت زندگی موضع می‌گیرند که اصلاً به ظاهرشان شباهتی ندارد. به‌هرحال خاصیت نوجوانی همین است. نوجوانان حساس و کم‌رو، غیرقابل‌پیش‌بینی، آشفته و شوریده و در اغلب موارد کم اعتماد به نفس هستند. بر همین اساس کمبود اعتماد به نفس در سنین گذر از کودکی و حرکت به‌سوی جوانی اغلب طبیعی قلمداد می‌شود؛ اما باید گفت این کمبود یا حتی فقدان همیشه طبیعی نیست و ریشه عدم اعتماد به نفس در بزرگ‌سالان را باید در کودکی و نوجوانی آن‌ها جست‌وجو کر چرا افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان مهم است؟ افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان برخلاف تصور بسیاری از والدین اهمیت زیادی دارد. نوجوانی پلی است برای گذر از کودکی به جوانی و بلوغ. حال اگر زندگی شخص حین عبور از این پل سرشار از وقایع ناخوشایند، ترس‌ها، بی‌ثباتی‌ها و احساس عدم امنیت باشد؛ بدون تردید همه این موارد یا دست‌کم بخشی از آن‌ها در ادامه زندگی همراه فرد باقی خواهند ماند. روشن است که یکی از موارد مهم برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان کمک به آن‌ها جهت شناسایی استعدادهای درونی و افزودن بر مهارت‌های خویش است. افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان به آن‌ها کمک می‌کند توقع از خود را با توانایی‌هایشان هماهنگ کنند و از رقابت‌های کاذب و مخربی که طی این دوران میان گروه هم‌سالان آن‌ها وجود دارد فاصله بگیرند. یکی از اهمیت‌های کوشش برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان یک جامعه آثار این احساس درونی بر زندگی شخص طی جوانی و تصمیم‌های مهم زندگی است. اگر خانواده و معلمان بکوشند درراه ارتقاء سطح اعتماد به نفس نوجوانان و تقویت آن قدم بردارند، این افراد در جوانی انسان‌های شادتری خواهند بود و قدرت تعامل بالاتری می‌یابند. همین احساس شادی درونی می‌تواند زندگی عاطفی، شغلی و اجتماعی این افراد را در ریل صحیح بیندازد و آن‌ها را به موفقیت برساند. اعتماد به نفس پایین در جوانان اغلب میوه عدم توجه به تقویت مهارت‌های مختلف درونی یک شخص در طول نوجوانی است. دیگر نیاز به توضیح نیست که هر چه تعداد انسان‌های موفق در یک جامعه بیشتر باشد، آن ملت تا چه حد می‌تواند سطح زندگی خود را ارتقاء ببخشد و امید به زندگی را افزایش دهد. بنابراین برای دستیابی به یک جامعه سالم و روبه‌پیشرفت باید به نوجوانان راه‌های افزایش اعتماد به نفس در خود و روش بالا بردن اعتماد به نفس در جمع را آموخت. درمان اعتماد به نفس پایین باید از کودکی و نوجوانی آغاز شود و این اقدام طی دوران بزرگ‌سالی دشوارتر می‌شود. بهترین روش‌ها برای تقویت و افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان بیش از سایر افراد جامعه پدر و مادرها در شکل‌گیری رویکرد درونی انسان‌ها به خود نقش دارند. اگر والدین یک فرد به او بها ندهند و ارزش درونی وی را گوشزد نکنند، چگونه می‌توان توقع داشت آن نوجوان آینده روشنی در برابر خود داشته باشد؟ البته پس از پدران و مادران، نقش سایر افراد خانواده ازجمله برادران و خواهران بزرگ‌تر و اولیاء مدرسه را در افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان نمی‌توان دست پایین گرفت. یک انسان نوجوان روحیه حساس و شکننده‌ای دارد و حتی انتخاب نوع کلمات حین برخورد با او اهمیت بسیار بالایی خواهد داشت. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی بهترین روش‌ها برای تقویت و افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان بپردازیم.
اگر فرزند نوجوان در خانه‌دارید، معلم و مدیر مدرسه‌ای هستید که شاگردانش در سنین نوجوانی قرار دارند، در محیط شغلی خود با نوجوانان سروکار دارید یا به هر دلیل دیگری تعامل بسیاری با افراد 12 تا 18 ساله دارید بهترین میراثی که می‌توانید در ذهن آن فرد باقی بگذارید کمک رساندن به او برای شناخت بهتر خودش است. باید دائم به نوجوانان یادآور شد که آن‌ها منحصربه‌فرد هستند و هرگز نباید خود را با هم‌کلاسی‌ها و دوستان خود مقایسه کنند. بهترین راه برای تقویت اعتماد به نفس یک انسان در سنین نوجوانی کمک به او برای شناخت استعدادها و کسب مهارت‌های هم‌راستا با آن‌هاست. همه اطرافیانی که دلسوز یک نوجوان هستند باید بکوشند او را به این درک برسانند که انسان‌ها مجموعه‌ای هستند از ضعف‌ها و قوت‌ها. حال قوت یک نوجوان می‌تواند ضعف دیگری باشد و برعکس. با کمک به نوجوانان برای شناخت بهتر درون خود موجب می‌شوید آن‌ها بیاموزند در طول زندگی هرگز خود را با دیگران مقایسه نکنند و از رقابت‌های مخرب دور بمانند. نوجوانان باید بدانند تنها رقیب آن‌ها خودشان هستند و باید دائم با رکوردها و موفقیت‌های خود رقابت کنند و آن‌ها را بهبود ببخشند. ضروری به نظر می‌رسد که نوجوانان به کمک اطرافیان، مخصوصاً پدر و مادر خود جسارت و شجاعت لازم برای ابراز وجود و بیان علاقه‌مندی‌های خود را بیابند و سلایق و نیازهایشان را اعلام کنند. همچنین اطرافیان یک نوجوان وظیفه‌دارند به او کمک کنند ظاهر خود را بپذیرد. طی این دوران که انسان‌ها دائم در معرض بارش خبری از سوی رسانه‌ها و قهرمان‌بازی‌های آن‌ها هستند، نوجوانان این‌گونه می‌اندیشند که باید عمدتاً از میان ورزشکاران و هنرمندان برای خود یک الگو انتخاب کنند. این الگو گزینی تا جایی پیش می‌رود که همه آمال و آرزوی آن نوجوان تبدیل‌شدن به یک کپی برابر اصل آن شخص می‌شود. درصورتی‌که در دنیای حقیقی نمی‌توان به چنین چیزی دست‌یافت. این عدم موفقیت شاید برای یک فرد بزرگ‌سال چندان اهمیتی نداشته باشد اما در دنیای یک نوجوان شکست بزرگی به‌حساب می‌آید. به همین علت ضرورت دارد نوجوان را نسبت به این موضوع آگاه کرد و شرایطی را فراهم آورد که او استایل ظاهری خودش را بپذیرد و آن را با ورزش، پوشیدن متعادل لباس‌های مد روز و رسیدگی به بهداشت و آرایش مناسب موها بهبود ببخشد.
فراموش نکنید فردی که به سن نوجوانی رسیده، شاید یک انسان بالغ و بزرگ‌سال نباشد اما دیگر هرگز کودک نیست و نباید با او مانند بچه‌های کم‌سن‌وسال رفتار کرد. ضروری است به نوجوانان شخصیت و احساس مهم بودن را هدیه بدهیم. بر همین اساس حین تعریف و تحسین از یک نوجوان باید سخاوتمندانه عمل کرد و حتی در مواردی که موجب بروز سوءتفاهم و لطمه به دیدگاه او درباره خودش نمی‌شود از اغراق‌های متعادل و باورپذیر بهره گرفت. البته تعریف و تحسین هرگز نباید آن‌قدر افراطی باشد که نوجوان احساس کند شما در حال تمسخرش هستید یا مانند یک کودک قصد دارید او را با تعریف‌های ساختگی خوشحال کنید. می‌توانید حین تعریف اندکی از معایب و نقایص رفتار، اثر یا فعالیت نوجوان را نیز بیان کنید اما بیشتر بکوشید روی تحسین او در قالب یک فرد بزرگ‌سال متمرکز شوید. تحسین و تشویق به‌جا و به‌موقع از سوی والدین، معلم‌ها، همکاران و هر شخص دیگری که برای نوجوان اهمیت دارد موجب تکرار آن رفتار یا فعالیت تحسین‌برانگیز می‌شود. این موضوع همچنین سبب خواهد شد یک نوجوان احساس کند اطرافیان ازجمله پدر و مادرش به او افتخار می‌کنند. احساسی که یکی از اولین نتایج آن افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان خواهد بود. وقتی به همین سادگی می‌توان اتکابه‌نفس را در یک نوجوان تقویت کرد، چرا باید تحسین او را نادیده گرفت؟ اما از سوی دیگر باید همواره در تلاش باشید نوجوانان را موردانتقاد قرار ندهید و آن‌ها را نصیحت نکنید. یک نوجوان ازنظر روحی چندان آماده پذیرش نقد اطرافیان ازجمله پدر و مادر یا خواهر و برادر بزرگ‌تر خود نیست. او انتقادها را در قالب تمسخر خودش معنا می‌کند و تفسیرهای غیرواقعی از یک انتقاد ساده در ذهنش می‌سازد. حتی گاهی انتقادها موجب می‌شوند نوجوانان این‌گونه احساس کنند که مایه سرافکندگی و شرمساری خانواده خود هستند! پس حتی اگر مجبور به انتقاد از نوجوان خود هستید بهتر است اولاً از کلمات دقیق و مهندسی‌شده استفاده کنید. ثانیاً انتقاد خود را در قالب یک گپ دوستانه و بسته‌بندی صمیمانه به او ارائه بدهید. همچنین توجه داشته باشید که رفتار او را موردانتقاد قرار بدهید نه شخصیتش را. اگر می‌خواهید موجب تقویت احساس مهم بودن در وجود نوجوانی که با آن در ارتباط هستید بشوید هرگز نباید با لحن تحقیرآمیز، صدای بلند و کلمات توهین‌آمیز با او صحبت کنید. همچنین هرگز نباید عباراتی را به کار ببرید که موجب شود نوجوان احساس کند ازنظر شما یک کودک است. با نوجوانان باید کاملاً محترمانه برخورد کرد و همواره این پیام را به آن‌ها رساند که ازنظر اطرافیان یک فرد بالغ به‌حساب می‌آیند و مسئولیت‌هایی بر دوش خود دارند. چنین نوجوانانی همواره می‌کوشند مستقل عمل کنند، در جمع از اظهارنظر گریزان نیستند، احساس ترس ندارند و در موقعیت‌های دشوار می‌توانند تصمیم‌های درست بگیرند؛ اما نکته پایانی این بخش اینکه هرگز نباید حین تحسین یا نقدهای کنترل‌شده تنها روی نتیجه یک فعالیت متمرکز شوید. بلکه روش درست، تحسین و نقد تلاش‌ها و زحمات یک نوجوان درراه دستیابی به آن نتیجه است. منبع